สะพานฟัน (Dental Bridge or Fixed Dental Prosthesis)
สะพานฟัน คือฟันปลอมชนิดที่ติดแน่น ไม่ต้องถอดเข้าถอดออก สะพานฟันจะเหมือนฟันธรรมชาติ ไม่มีตะขอ และแผ่นเหงือกปลอม ซึ่งเป็นทางเลือกหนึ่งทางทันตกรรมในการทดแทนฟันที่สูญเสียไป
ประเภทของสะพานฟัน
- สะพานฟันแบบธรรมดา (Traditional Bridge)
สะพานฟันแบบธรรมดาจะประกอบด้วยประกอบด้วยส่วนของครอบฟัน (Crown or Retainer) และฟันลอย (Pontic) ใช้ทดแทนฟันธรรมชาติที่หายไป 1-2 ซี่เป็นตัวเชื่อมครอบฟันที่ยึดติดบนฟันซี่ข้างเคียง - สะพานฟันแบบมีหลักยึดข้างเดียว (Cantilever Bridges)
สะพานฟันประเภทนี้จะมีฟันซี่ข้างเคียงเพียงซี่เดียวที่ใช้ในการเกาะยึดสะพานฟัน จะมีส่วนของโลหะเป็นปีกอยู่ด้านหลังของฟันหลักยึด โดยไม่กรอแต่งเป็นครอบฟัน ใช้กาวยึดทางทันตกรรมในการยึดสะพานฟัน และฟันหลัก - สะพานฟันแบบแมรี่แลนด์ (Maryland Bridges)
สะพานฟันแบบแมรี่แลนด์ (Maryland bridge) หรือ สะพานฟันที่ยึดด้วยวัสดุเรซิน (Resin-bond bridge) เป็นการทำสะพานฟันที่มีแกนโลหะและมีโลหะหรือพอร์เซเลนลักษณะคล้ายปีกที่ใช้ยึดติดด้านหลังของฟันหลักทั้งสองซี่
ประเภทของวัสดุที่ใช้ในการทำสะพานฟัน
- สะพานฟันที่ประกอบด้วยครอบฟันแบบเซรามิคและโลหะ
- สะพานฟันที่ประกอบด้วยครอบฟันแบบเซรามิคล้วน
- สะพานฟันที่ประกอบด้วยครอบฟันแบบโลหะล้วน (ทอง)
สะพานฟันประเภทเซรามิคผสมโลหะ และแบบเซรามิคล้วนนั้น จะมีสีสันที่เสมือนฟันจริงตามธรรมชาติ โดยทันตแพทย์มักจะแนะนำให้ผู้เข้ารับบริการเลือกใช้สะพานฟันแบบเซรามิคผสมโลหะสำหรับการทดแทนฟันกรามซึ่งใช้ในการบดเคี้ยว และแบบเซรามิคล้วนในการทดแทนฟันหน้า ซึ่งสะพานฟันแบบเซรามิคล้วนจะให้ความใส สวยงาม เหมือนฟันตามธรรมชาติ ส่วนสะพานฟันแบบโลหะล้วนนั้นจะมีความแข็งแรงและทนทาน
ประโยชน์ของสะพานฟัน
- ช่วยให้มีรอยยิ้มที่สวยงามได้ดังเดิม
- ช่วยให้สามารถมีการบดเคี้ยวและการออกเสียงที่ดีได้ดังเดิม
- ช่วยรักษารูปหน้าให้เป็นไปตามปกติ
- ช่วยแบ่งกระจายแรงบดเคี้ยวให้เป็นไปตามปกติ
- ช่วยให้หลีกเลี่ยงปัญหาการล้มของฟันซี่ข้างเคียงมายังช่องว่าง
- ช่วยรักษาตำแหน่งและการทำงานของฟันให้เป็นไปตามธรรมชาติ
- ช่วยรักษาการสบฟันให้เป็นไปตามปกติ
ข้อปฏิบัติหลังการเข้ารับการทำครอบฟัน
- หลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารที่มีความแข็ง 24 ชั่วโมงหลังการติดยึดครอบฟัน
- ลดอาการบวม หรืออาการอักเสบโดยการบ้วนปากด้วยน้ำเกลือ (เกลือ 1 ช้อนชา + น้ำอุ่น 1 แก้ว) อย่างน้อยวันละ 3 ครั้ง
- ดูแลความสะอาดบริเวณที่ครอบฟัน เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดโรคเหงือก
- หลังจากครอบฟันคนไข้อาจจะมีอาการเสียวฟัน แต่อาการนี้จะสามารถหายได้เอง ซึ่งถ้าคนไข้มีอาการดังกล่าว สามารถปฏิบัติตนได้ดังนี้
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนจัด เย็นจัด หรืออาหารที่มีความเป็นกรดสูง เช่น น้ำมะนาว น้ำอัดลม เป็นต้น
- รับประทานยาแก้ปวดสามารถช่วยลดอาการเสียวฟันได้ระดับหนึ่ง
- ควรเลือกใช้ยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากที่มีสารฟลูออไรด์สูงซึ่งสามารถลดอาการเสียวฟันได้
วิธีการดูแลรักษาหลังเข้ารับการทำสะพานฟัน
- แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง หรือทุกครั้งหลังมื้ออาหาร
- ควรใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 – 2 ครั้ง และควรใช้แปรงซอกฟันในการทำความสะอาดซอกฟันเพื่อป้องกันคราบแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคเหงือกและปัญหาในช่องปากต่าง ๆ
- ก่อนเข้านอนควรบ้วนปากด้วยน้ำยาที่ผสมสารฟลูออไรด์ โดยกลั้วปากนานอย่างน้อย 1 นาที และไม่ควรรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำทันทีภายใน 30 นาที
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่แข็ง หรือเหนียวเกินไป
- ควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากและฟันอย่างสม่ำเสมอ